Şehir İçi Yol Kimin Sorumluluğunda? — Birlikte Düşünelim
Merhaba arkadaşlar, bugün gündemimiz “şehir içi yol” meselesi — evet, hepimizin her gün kullandığı, ama genelde üzerine çok fazla düşünmediğimiz o asfaltlar, kaldırımlar, sokaklar… Peki bu yollar aslında kimin sorumluluğunda? Ve bu sorumluluk dağılımı, şehir yaşamı, kamu hizmeti ve kent yönetimi açısından ne anlama geliyor? Gelin, bir sohbet havasında bu soruyu birlikte irdeleyelim.
Şehir İçi Yollar: Köken ve Yasal Alt Yapı
Türkiye’de yol altyapısının sorumluluklarının nasıl bölündüğünü anlamak için bazı kurumları tanımak gerekiyor. Ülkenin kara yolları ve otoyollar gibi geniş ulaşım hatlarından sorumlu olan Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM)’dür. Bu kurum, otoyol, devlet yolu ve il yolu gibi şehirlerarası ve iller arası yolların planlanması, yapılması, bakımı ve işletilmesinden sorumludur. ([Vikipedi][1])
Ancak, “şehir içi yollar” bu kapsamın dışındadır. Bu yolların yapımı, bakımı ve onarımı genellikle Büyükşehir Belediyesi ile ilgili İlçe Belediyesi‘lerine aittir. Hangi belediyenin görevli olduğu, o yolun cadde, bulvar, sokak, mahalle bağlantısı vs. olmasına göre değişir. ([Webdosya][2])
Özellikle Büyükşehir sınırları içindeki yolların sorumluluğu — mahalleleri, caddeleri, sokakları — genel olarak belediyelere aittir. Ancak büyükşehirlerde görev ve sorumluluk dağılımı, yolun niteliğine, konumuna ve büyüklüğüne göre belediye meclis kararıyla belirlenir. ([Webdosya][2])
Yani “şehir içi yol kimin sorumluluğunda” sorusunun cevabı: yolun türüne, konumuna ve idari sınırlara göre değişiyor — ama kural olarak şehir içinde kalan, mahallelere, caddelere, sokaklara ait yollar belediyelerin görev alanında.
Günümüzde Neden Bu Kadar Önemli?
Neden bu sorumluluk dağılımı önemli? Çünkü şehir içi yollar; trafikten şehir planlamasına, altyapıdan vatandaş güvenliğine kadar birçok alanda doğrudan etkili.
Düzenli bakım yapılmazsa asfalt bozulur, çukurlar oluşur, bu da trafik kazalarına, yaya güvenliği sorunlarına yol açar.
Kaldırım, bisiklet yolu, sokak aydınlatması, yağmur suyu drenajı gibi altyapılar — bu da belediyelerin sorumluluğunda. Eğer eksik ya da ihmal edilmişse, şehir yaşamı konforu ve güvenliği olumsuz etkilenir.
Yolların kimler tarafından, nasıl bakım‑onarım gördüğü, bütçe planlamaları, öncelikler ve kaynak dağılımı bakımından da büyük önem taşır: bütçesi kısıtlı bir belediye ile güçlü bir belediye arasında yol kalitesi açısından fark oluşabilir.
Beklenmedik Bağlantılar: Yol, Toplum ve Gelecek
Şehir içi yol sorumluluğu sadece asfalt ve bakım meselesi değil — aynı zamanda toplumsal eşitlik, planlama, sürdürülebilirlik ve kamu bilinciyle ilgili.
Düşünün: Bir mahallede yollar, kaldırımlar, yeşil alanlar, bisiklet yolları yoksa — orada yaşayan insanlar dezavantajlı hissedebilir. Bu durum, şehir içinde sosyo‑ekonomik eşitsizliklerin görünür hâle gelmesine sebep olabilir. Yol kalitesi; erişilebilirlik, güvenlik, toplumsal hareketlilik açısından önemli bir belirleyici.
Ayrıca, şehirlerin geleceğini düşünürken — daha fazla bisiklet, toplu taşıma, yaya önceliği, çevreci altyapılar… Tüm bunlar, şehir içi yol sorumluluğunun belediyeler tarafından “yalnızca asfalt” değil, “yaşam alanı ve şehir vizyonu” olarak görülmesini gerektiriyor.
Eğer Bu Sistemde Kopukluk Yaşanırsa…
Ya yol sorumluluğu belirsizse? Ya büyükşehir ve ilçe belediyesi arasında koordinasyon zayıfsa? Bu durumda:
Yol bakım/onarımı aksayabilir, hesap verilebilirlik azalır.
Trafik güvenliği, sosyal adalet, altyapı sürdürülebilirliği zarar görebilir.
Vatandaşın devletten beklentisiyle, devletin sorumluluğu üstlenme farkı arasında çatışmalar olabilir.
Bu da “yol” kavramını salt bir altyapı parçası olmaktan çıkarıp; şehir planlamasının, kamu yönetiminin ve toplumsal sözleşmenin bir göstergesi hâline getiriyor.
Neden Bu Konuyu Konuşmalıyız?
Çünkü şehirlerimiz hızla büyüyor. Yeni mahalleler, yeni yerleşimler, konut ve nüfus yoğunluğu artıyor. Eğer yol yapımı, bakım‑onarım, altyapı planlaması uzun vadeli düşünülmezse — şehir yaşam kalitesi, vatandaş memnuniyeti, kamu huzuru bundan etkilenecek.
Şehir içi yollar, aslında birer “kamusal hak” — herkesin güvenli, erişilebilir, kaliteli ulaşım hakkı. Belediyelerin bu hakkı savunması, planlaması ve gerçekleştirmesi gerekiyor.
Ve belki de en önemlisi: Vatandaş olarak biz de bu sorumluluğu sahiplenmeliyiz. Yol bozuksa, eksik kaldırım varsa, yetkili mercilere sesimizi duyurmalıyız. Şehir bizim, yollar bizim — hakkımız da var.
Sonuç: Yol Sorumluluğu, Kentin Ve Toplumun Aynasıdır
Arkadaşlar, şehir içi yol kimin sorumluluğunda sorusu aslında çok daha büyük bir sorunun parçası. Yol, yalnızca beton ya da asfalt değil — toplumun, kent planlamasının, yaşam kalitesinin bir göstergesi.
Belediyelerin bu sorumluluğu ciddiyetle alması, şehirlerin yaşayan, nefes alan alanlar olarak kalabilmesi için kritik. Aynı zamanda vatandaşlara da görev düşüyor: hakkımızı, yaşam alanımızı birlikte sahiplenmek…
Siz düşünün: Yaşadığınız şehirde yollar, kaldırımlar, altyapı — kim sorumlu olmalı? Sadece belediye mi? Yoksa biz de ses çıkarmalı mıyız? Ne tür değişiklikler görmek isterdiniz? Gelin, birlikte düşünelim.
[1]: “General Directorate of Highways (Turkey)”
[2]: “Özet: Büyükşehir sınırları içindeki yolların sorumluluğunun paylaşı”