Bir tarihçi gözüyle başlamak isterim: geçmişin izini süren biri olarak, bugün gündemde olan bir kişinin imalât ettiği markayı tespit etmek yalnızca “şu anda kim neye sahip” sorusunu yanıtlamaktan ibaret değildir. Bu tespit, bir toplumsal dönüşüm haritasının parçası olabilir. Zamanla gelenekle modernlik, sermaye ile kimlik, görünürlük ile güç arasında kurulan aktarım süreçlerini okumak anlamlıdır. O yüzden “Tuğba Tokmak hangi markanın sahibi?” sorusuyla başlamak, beni önce o kişinin eylemlerinin zaman içinde nasıl şekillendiğini, hangi kırılma noktalarında konumlandığını düşünmeye götürdü. Şimdi bu analizi seninle paylaşacağım.
—
Tuğba Tokmak: Moda, Marka ve Kimlik İnşası
Bugün medya dünyasında adı geçerken Tuğba Tokmak’ın çok tartışılan bir yönü var: modaya ve giyime olan ilgisi ve bu alanda iş yürütüyor olması. Bazı magazin kaynaklarına göre, Tuğba Tokmak “tesettür giyimin öncülerinden olan iki markanın sahibi” olarak tanımlanıyor. [1] Ancak bu haberlerde belirlenen markaların isimleri genel kamuoyuna net olarak aktarılmıyor. [2] Bu durum, medya ve magazin dünyasında bilgi akışının bazen yarım kalmasına ya da spekülatif noktalar barındırmasına işaret eder.
Bazı kaynaklarda “Tuğba markasının sahibi kim?” şeklinde aramalar görülüyor. Bu “Tuğba” marka ismi genellikle “Tuğba Giyim / Tuğba Online / TUĞBA” adıyla bilinen, tesettür-muhafazakâr kadın giyim pazarında aktif bir marka ile ilişkilendiriliyor. [3] Ancak bu marka, resmi kaynaklara göre “Tuğba Deri ve Konfeksiyon Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti.” şirketi bünyesinde kurulan bir marka olarak tanımlanıyor. [4] Yani “Tuğba markası” ile Tokmak’ın sahip olduğu “iki marka” ifadesi birbirinden farklı kaygılar taşıyabilir: birincisi, büyükçe ve bilinen marka; ikincisi, lokal/nispi markalar.
Bu belirsizlik, bir tarihçi için ipucu niteliğinde: kimi figürlerin sermaye ilişkileri görünür olmaz, yerel inisiyatifler sahnede büyürler, kimi zaman “orta ölçekli” markalar kamusal bellekte kaybolur. Dolayısıyla Tuğba Tokmak’ın sahip olduğu markalar muhtemelen büyük ölçekli marka olmayıp, lokal ölçekte tesettür piyasasında faal olan markalardır.
—
Tarihsel Süreçler: Kadın Girişimciliği, Kapitalizm ve Moda Endüstrisi
Geçmişten bu yana, kadınların sermaye sahipliği ve marka kuruculuğu rolü farklı toplumlarda sürekli bir kırılma ve dönemeçler yaşamıştır. Osmanlı’dan cumhuriyetin ilk yıllarına geçerken kadınların ticaret dünyasına katılımı sınırlıydı; merkezi denetim ve sınıfsal katmanlaşma kadınların sermaye birikimini sınırlandırıyordu. Sanayileşme ve kentleşme süreçleriyle birlikte tekstil, konfeksiyon ve moda alanı kadın emeğinin daha görünür hale geldiği sektörlerden biri oldu.
1980’ler sonrası neoliberal dönüşümlerin hız kazanması ve tüketim kültürünün yaygınlaşması, moda ve hazır giyim sektörünü büyüttü. Bu süreçte muhafazakâr giyim sektörü de bir pazar haline geldi. 1990’larda TUĞBA markası gibi firmalar, kentli muhafazakâr kadınlara yönelik ürünlerle pazarda yer kavradı. [3] Kadınlar, hem üretimde hem de pazar yaratımında söz sahibi olmaya başladılar; bu, görünmez kapital ilişkilerinin kırılma noktasıydı.
Tuğba Tokmak gibi figürler ise bu tarihsel zeminde, moda sektörü içinde kendi konumlarını inşa etme sürecindeler. Medyada sıkça iflas haberleriyle dile getiriliyor olması da, sermayenin kırılganlığını, ekonomik dalgalanmaların yerel ölçekli girişimcide yarattığı kırılma noktalarını gösteriyor. [1] Bu kırılma, bazen yeniden deneme, bazen geri çekilme, bazen adaptasyonla yanıtlanabilir.
—
Sermaye, Kimlik ve Marka Sahipliği: Bir Paradigma Okuması
Bir kişinin marka sahibi olması yalnızca ekonomik bir statü değildir; bu aynı zamanda kimlik inşasıdır. Marka, sembolik sermayedir. Bir marka adıyla tüketiciye sunulan kimlik, estetik ve idealler zinciridir. Tuğba Tokmak’ın sahip olduğu markalar, “tesettür giyim” bağlamında bir kimlik kodu üretir: mütevazılık, örtünürlük, modernlik arasında dengeli bir söylem. Medyada bu marka kimliği, “moda ikonu”, “tasarımcı figürü” gibi söylemlerle besleniyor. [5]
Marka sahipliği, aynı zamanda güç kurumlarıyla ilişkilidir: tedarik zincirleri, sermaye ilişkileri, mağaza ağları, tanıtım kanalları… Yerel ölçekte marka kurmak, bu kurumlarla pazarlık eden bir pozisyon almak demektir. Bu pozisyon, kırılma anlarında (örneğin ekonomik kriz, döviz değişimi, pandemi gibi) sınanır. Tokmak’ın geçmişte iflaslardan bahsedilmesi, bu sınanma hikâyelerini gösterir. [1]
—
Bugünden Geleceğe: Tarihsel Parallelikler ve Okuyucu Katkısı
Bugün baktığımızda, Tuğba Tokmak’ın sahip olduğu markalar net biçimde bilinmese de bu belirsizlik bir tarihsel olgudur: kimi sermaye sahiplikleri görünürdür, kimi yerel girişimlerde gömülüdür. Bu durum, toplumsal medya, magazin ve resmi kaynakları birlikte okuma gerekliliğini vurgular. Geçmişte büyük sanayi çizgileri kadın girişimcilerin gövdesini büyütüyordu; bugün küçük moda girişimleri dijital araçlarla büyüyebiliyor—but yine de sermaye erişimi büyük fark yaratıyor.
Okuyucu olarak seninle bir davetim var:
– Senin yaşadığın şehirde “küçük ölçekte marka sahibi kadınlar” gözlemledin mi?
– Hangi ekonomik ya da kültürel engellerle yüzleşiyorlar?
– Geçmişteki kadın giyim üreticileri ile bugünkü dijital girişimciler arasında nasıl benzerlikler kuruyorsun?
– Medya ve magazin dili, marka sahipliğini nasıl dile getiriyor — kimi önemli kılar, kimi göz ardı eder?
Sonuç olarak, “Tuğba Tokmak hangi markanın sahibi?” sorusunun cevabı tamamen açık ve net değildir. Ama bu belirsizlik bize medyanın, sermayenin ve kültürel kimliğin nasıl birlikte aktarıldığını gösterir. Geçmişten bugüne kadın girişimciliğinin kırılma noktalarını da düşünerek, senin yerel gözlemlerini ve anlatılarını duymak isterim.
—
Sources:
[1]: https://www.aksam.com.tr/magazin/materchef-guzidenin-kardesi-tugba-tokmak-kimdir-tugba-tokmak-ne-is-yapiyor-kac-yasinda/haber-1030723?utm_source=chatgpt.com “MasterChef Güzide’nin kardeşi Tuğba Tokmak kim? Tuğba … – Akşam”
[2]: https://www.ahaber.com.tr/galeri/magazin/masterchef-guzidenin-ablasi-tugba-tokmak-herkesi-sasirtti?utm_source=chatgpt.com “Masterchef Güzide’nin ablası Tuğba Tokmak herkesi şaşırttı”
[3]: https://www.tugba.com/pages/hakkimizda?utm_source=chatgpt.com “Bizi Tanıyın | Tuğba Online – TUĞBA – Tugba.com”
[4]: https://kiminmali.com/17-04-2020-tugba-nerenin-markasidir.html?utm_source=chatgpt.com “Tuğba Nerenin Markasıdır – Kimin Malı”
[5]: https://www.medyafaresi.com/foto-galeri/masterchef-guzidenin-kardesi-tugba-tokmak-moda-ikonu-cikti/929239?utm_source=chatgpt.com “Masterchef Güzide’nin kardeşi Tuğba Tokmak türbanlı moda ikonu çıktı”